اتوبوس‌های مغولستان هم فیلتر دوده نصب میکنند
اتوبوس‌های شهر اولانباتورمغولستان با کمک مؤسسه همکاری‌های جایکا به DPF مجهز می‌شوند. فیلتر دوده تنها راه‌حل شناخته شده جهانی برای مقابله با دود دیزل است.
به گزارش همشهری، پس از فاز اول مطالعات آلودگی هوا در شهر اولانباتور توسط کارشناسان ژاپنی، فاز دوم این مطالعات آغاز شده و اقداماتی در زمینه کاهش آلودگی هوا در حال انجام است.
محمد‌علی نجفی، مدیر پروژه‌های جایکا در شهرداری تهران به همشهری گفت: تقریبا هزار دستگاه اتوبوس در بخش حمل‌ونقل عمومی شهر اولانباتور فعالیت می‌کند. مطابق نتایج به‌دست آمده از مطالعات فهرست انتشار آلودگی هوا در پروژه توسعه ظرفیت کنترل آلودگی هوا توسط گروه کارشناسان جایکا، میزان انتشار ذرات معلق ناشی از این هزار دستگاه اتوبوس بیش از سایر خودروها بوده است چراکه موتورهای اغلب آنها فاقد هرگونه استاندارد زیست‌محیطی هستند. از این‌رو پروژه پیشنهادی کارشناسان جایکا در ارتباط با نصب DPF در اتوبوس‌های حمل‌ونقل عمومی توسط وزارت محیط‌زیست و توریسم مغولستان در برنامه ملی کاهش آلایندههای هوا به تصویب رسید.
مؤسسه جایکا بودجه لازم جهت انجام پروژه امکان‌سنجی کاهش انتشار ذرات معلق از اتوبوس‌ها را با نصب DPF مناسب در وزارت راه و حمل‌ونقل اولانباتور درنظر گرفته است. در این ارتباط 24اتوبوس در حال تجهیز به DPF هستندکه امکان استفاده از آنها با سوخت دارای گوگرد بالا وجود دارد. با توجه به اندازه‌گیری‌های انجام گرفته روزانه 100الی 300گرم ذرات معلق منتشره از اتوبوس‌ها فیلتر می‌شود.
نصب فیلتر دوده در دستور کار دولت
نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌ها در دستور کار دولت است و وزارت کشور نیز به‌عنوان دفتر حمل ونقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در جلسات کارگروه کاهش آلودگی هوا شرکت کرده و پیگیر آن است، اما درخصوص روش اجرایی آن اختلافاتی وجود دارد.
مرضیه حصاری، مدیرکل دفتر حمل‌ونقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در این‌باره گفت: شهرداری تهران ۳سال پیش نصب فیلتر دوده را آغاز کرده است که در حال پایش نتایج آن هستیم. زیرا استفاده از فیلتر دوده بدون بهره‌گیری از سامانه پایشی فایده ندارد و وقتی فیلتری روی اتوبوس نصب می‌شود باید مرتبا دمای موتور اتوبوس بررسی شود تا آسیبی به موتور نرسد. به همین سبب دولت قصد دارد نتایج اقدامات شهرداری را بررسی کند تا مشکلات را استخراج کرده و هزینه‌ها را کاهش دهد.
حصاری همچنین با بیان اینکه تا پایان سال ۱۴۰۰، ۸۰درصد ناوگان اتوبوسرانی فرسوده می‌شود گفـت: نوسازی ناوگان اتوبوسرانی در دولت پیگیری می‌شود و مجری آن وزارت صنعت است.
جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوای کلانشهرها به فکر آلودگی هوا در سال آینده باشیم
خودروهای داخلی 2 سال پس از تولید ۴ برابر زمان تولید آلایندگی ایجاد می‌کنندمسعود تجریشی در چهل و دومین جلسه کارگروه آلودگی هوا اذعان کرد: وقتی از مردم تهران پرسیدند اولین خواسته شما چیست، همه گفتند به هوای تمیز این خواسته به حقی است و دولتها و حکومت‌ها باید برای سلامت مردم هزینه کنند. وی تاکید کرد: در این میان هر سازمانی وظیفه‌ای دارد اینکه برخی می‌گویند به ما گفته شده که از سوخت گاز استفاده نکنید حرف درستی نیست و نباید به راحتی آن را بپذیرند. وی اظهار داشت: همه می‌گوییم تحریم، در حالی که تحریم کلمه جدیدی نیست و تاکنون نیز با وجود تحریم توانستیم دستاوردهای خوبی به دست آوریم. تجریشی گفت: نیروگاه‌ها می‌گویند به آنها گفته شده که مازوت مصرف کنند اما من می‌گویم که شما قبول کرده‌اید مازوت مصرف کنید در حالی که باید با توجه به شرایط هوا تمهیداتی در این راستا اندیشیده شود. وی ادامه داد: البته می‌دانیم که شدت مصرف انرژی در کشور بالاست، بررسی‌ها نشان داده اگر ۶ درصد مصرف انرژی را در کشور کاهش دهیم هیچ مشکلی از لحاظ تامین سوخت نخواهیم داشت و می‌توانیم به راحتی تمام بحران‌ها را پشت سر بگذاریم که این مسئله نیاز به اطلاع‌رسانی دارد بنابراین اگر چالش‌های پیش رو را با مردم در میان بگذاریم نه تنها موجب تضعیف حکومت نمی‌شود بلکه پایه‌های آن را محکم‌تر می‌کند چون این مردم همیشه در کنار دولت و حکومت بودهاند. تجریشی تاکید کرد: قانون هوای پاک، وظایف دستگاه‌ها را به صراحت مشخص کرده است بنابراین ما فراتر از قانون نمی‌توانیم کار کنیم و باید راهکارها براساس قانون پیش رود. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز در این جلسه گفت: نیروگاه منتظر قائم سال گذشته در زمستان یعنی در بدترین فصل سال حدود ۱۷۰ میلیون لیتر گازوئیل مصرف کرد در حالی که ضریب تهویه هوا در آن منطقه بسیار پایین است و نتیجه آن آلودگی هوا می‌شود. «حسین‌رضا شهیدزاده» افزود: در برخی روزها ۱۰ درصد ذرات معلق تهران فقط از نیروگاه منتظر قائم بوده است. خودروهای داخلی 2 سال پس از تولید ۴ برابر زمان تولید آلایندگی ایجاد می‌کنندسید محمد مهدی میرزایی قمی دراین جلسه گفت: یکی از مهمترین مشکلاتی که کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند موضوع خودروهای اسقاطی که بر این اساس ۳۰ درصد خودروها در تهران و ۳۵ درصد خودروهای کشور فرسوده است. وی با بیان اینکه ۴۵ درصد از آلودگی هوای تهران سهم خودروهای فرسوده است، گفت: در ارتباط با این موضوع مکاتباتی از سوی سازمان محیط زیست با دستگاه‌های مختلف انجام‌شده تا فرآیند از رده خارج کردن خودروهای فرسوده سازمانی را با سرعت بیشتری در دستور کار قرار دهند. رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با فرآیند اسقاط موتورسیکلت‌ها نیز عنوان کرد: بر اساس تصمیمات اتخاذ شده تا پایان سال ۱۳۹۹، ۱۴۰ هزار گواهی اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده می‌بایست صادر شود که ۴۰ هزار از این گواهی‌ها می‌بایست تا پیش از ۲۷ بهمن امسال صادر شود. میرزایی قمی در ارتباط با آلایندگی منابع ثابت، افزود: ۳۰ درصد آلودگی هوا ناشی از این منابع ثابت و نیروگاه‌ها است که ما بر این اساس تلاش کردیم تا موضوع تولید و ذخیره‌سازی مازوت را با وزارت نفت مطرح و این مشکل را رفع کنیم که تاکنون به نتیجه ای نرسیده‌ایم. وی در ارتباط با طرح ارتقا استاندارد خودروهای سبک از یورو ۴ به ۵ نیز گفت: ما در این خصوص پیگیر پیش فروش اخیر خودروها برای تحویل آذرماه ۹۹ هستیم زیرا تعدادی از این خودروهای پیش فروش شده همچنان مجوز یورو ۵ خود را از سازمان حفاظت محیط زیست دریافت نکرده است. بر اساس قانون هوای پاک خودروهای تولیدی در سال ۹۹ می بایست استاندارد یورو ۵ داشته باشند. رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به این مطلب که تا پیش از این خودروهای زیر چهار سال از معاینه فنی معاف بودند، اظهار کرد: امسال مقرر شد اگر خودرویی قصد دارد وارد محدوده LEZ شود باید معاینه فنی برتر دریافت کند. میرزایی قمی اذعان کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی ستاد معاینه فنی ۶۰ درصد خودروهای تولید داخل با عمر کمتر از ۴ سال نتوانستند استانداردهای لازم را برای دریافت معاینه فنی برتر دریافت کنند.
وی در پایان گفت: مطالعات دانشگاهی نشان می دهد خودروهای داخل پس از ۲ سال زمان تولیدشان چهار برابر زمان تولید آلایندگی تولید کرده و دوام کیفیت آلایندگی را ندارند.
ذرات معلق کمتر از 2/5 میکرون: ششمین قاتل جهان
نتایج یک گزارش بینالمللی نشان میدهد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که آلاینده اصلی هوای بسیاری از شهرها از جمله تهران است، ششمین عامل مرگ و میر زودرس در جهان محسوب می‌شود.
به گزارش خبرگزاری مهر سولماز احدی کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: در این گزارش که در سال ۲۰۱۸ از سوی مؤسسه اثرات و شاخص‌های سلامت و پروژه ارزیابی جهانی بیماریها (The Health Effects Institute) با عنوان «گزارش ایالت جهانی هوا» منتشرشده، مخاطرات مؤثر بر سلامتی انسان بر اساس تعداد مرگ و میر در گروههای مختلف سنی زنان و مردان رتبه بندی شده است.
آنگونه که احدی گفته، ۶ عامل اصلی مرگ و میر زودرس در سطح جهانی طی سال ۲۰۱۶ به ترتیب فشار خون بالا، مصرف سیگار، قند بالای ناشتا، وزن و کلسترول بالا و پس از آن ذرات معلق در فضای آزاد بودهاند و بر این اساس آلاینده PM۲.۵ ششمین عامل مرگ و میر زودرس در جهان طبقهبندی شده است. مواجهه با این آلاینده عامل ۴.۱ میلیون مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و سکته مغزی، سرطان ریه، بیماری‌های مزمن ریوی و عفونت‌های تنفسی در سراسر جهان طی سال ۲۰۱۶ بوده است. ذرات معلق PM۲.۵ حتی بیشتر از عوامل مهمی چون مصرف مشروبات الکلی و مصرف بیش‌ازحد نمک در افزایش نرخ مرگ و میر زودرس مؤثر بوده است.همچنین آلودگی هوا در فضاهای بسته هشتمین عامل و آلاینده ازن سی و سومین عامل مرگ و میر زودرس جهانی رتبه‌بندی شدهاند.
به گفته این کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در نقشه وضعیت غلظت سالانه (۲۰۱۶) آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در کشورهای مختلف جهان مشخص شده است. رنگ سبز روشن کشورهایی را نشان میدهد که غلظت این آلاینده در محدوده مجاز سازمان بهداشت جهانی قرار داشته و رنگ قرمز مربوط به کشورهایی است که میزان غلظت آلاینده PM۲.۵ حتی از سهلگیرانهترین میزان هدفگذاری شده برای کاهش این آلاینده، فراتر بوده است. این مطالعه نشان میدهد،۹۵درصد جمعیت جهان در مناطقی زندگی میکنند که غلظت سالانه آلاینده PM۲.۵ درآنها فراتر از دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (۱۰ میکروگرم بر مترمکعب) قرار داشته است.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوای آزاد عامل ۳.۷ میلیون مرگ و میر زودرس در سراسر جهان طی سال ۲۰۱۲ بوده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، سولماز احدی کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این باره گفت: بیشترین نرخ بیماری‌زایی ناشی از مواجهه طولانی‌مدت با کیفیت هوای نامطلوب بوده که عامل بروز آسیب های حاد مانند تصلب شرایین، آسم به‌ویژه در کودکان، سرطان ریه در بزرگسالان و کاهش طول عمر ناشی از بیماری های قلبی و تنفسی م یشود. همچنین کاهش وزن در زمان تولد نوزادان، دیابت، اختلال در رشد شناختی کودکان و زوال عقل نیز از دیگر عوارض منفی آلودگی هوا هستند. دستورالعملهای کیفیت هوای آزاد سازمان بهداشت جهانی بر اساس عدم مخاطره و شرایط ایمن برای سلامتی انسان هدفگذاری شده است. این دستورالعمل‌ها به‌منظور حمایت دولتها برای دستیابی به استانداردهای ملی تعیین شده است. بااین‌حال نحوه پیروی از این قوانین و استانداردها در کشورهای مختلف مشخص نیست.
به گفته وی، در خصوص لزوم هماهنگسازی استانداردهای کیفیت هوای آزاد، مقالهای در ماه می ۲۰۱۷ در مجله بینالمللی بهداشت عمومی انتشارات اسپرینگر منتشر شده که به بررسی وضعیت استانداردسازی آلایندههای هوا در کشورهای مختلف جهان (از جمله ایران) و مقایسه آن با دستورالعمل تعیین شده از سوی سازمان بهداشت جهانی پرداخته است. خلاصه اقدامات صورت گرفته در این مطالعه به شرح ذیل است:
بین سال های ۲۰۱۵-۲۰۱۶ مجموعهای از مستندات رسمی استانداردهای کیفیت هوای کشورهای مختلف جهان برای شش آلاینده اصلی PM۲.۵، PM۱۰، O۳، NO۲، SO۲و CO توسط تیم تحقیقاتی از دانشگاه بازل و موسسه سلامت عمومی بازل سوئیس بررسی شد. این اطلاعات بر اساس تحقیقات اینترنتی، انتشارات و مکاتبات انجام‌شده با مسئولین مربوطه در سطح کشوری جمع‌آوری‌شده است.
در این مطالعه اطلاعات وضعیت استانداردهای ۶ آلاینده اصلی در ۱۷۰ کشور جهان گردآوری شد که در ۵۳ مورد آن (۲۷درصد) هیچ استاندارد کیفیت هوا مقرر نشده و ۱۱۷ کشور (۶۰درصد) حداقل برای یک آلاینده و یک بازه زمانیاستاندارد هوای آزاد داشته‌اند. همچنین در مورد ۲۴ کشور (۱۲درصد) هیچ‌گونه اطلاعاتی از وضعیت استاندارد کیفیت هوا موجود نبوده است.
بر اساس این مطالعه مشخص شد سطوح استاندارد در کشورهای مختلف و برای آلایندههای مختلف به‌شدت متغیر بوده و در مورد آلایندههای PM۱۰، PM۲.۵ و SO۲ تطابق کمی با دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی در سطح جهانی مشاهده شدو در مورد آلایندههای CO ، SO۲(میانگین ۱۰دقیقه‌ای) و آلاینده NO۲ تطابق بیشتری با دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی وجود داشت.
احدی در ادامه در خصوص تفاوت در کیفیت هوا و بار بیماری‌زایی در سراسر جهان گفت: این تفاوت انعکاسی از تفاوت در قوانین و استانداردهای کیفیت هوا است. طی ۲۰ تا ۳۰ سال اخیر کمترین میزان آلودگی در کشورها و مناطقی مشاهده شده که در جهت کنترل انتشار آلودگی و سایر قوانین مرتبط با هوای پاک حرکت کردهاند. به همین علت دولتها به‌منظور بهبود کیفیت هوا در سطح محلی، ملی و جهانی نیازمند آگاهی از علوم استاندارد کیفیت هوا و برنامه‌های مدیریت هوای پاک هستند.
وی خاطر نشان کرد: باوجود شواهد قوی از مخاطرات جدی آلودگی هوا بر سلامت انسان، تفاوت قابل‌توجهی دراستانداردهای کیفیت هوا در بین شهرها و کشورهای مختلف جهان وجود دارد. در مورد برخی از آلاینده ها تنها چند کشور در محدوده حدود مجاز تعیین‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی برای سلامتی قرار دارند. به‌ویژه در مورد آلایندههای ذرات معلق و دی‌اکسیدگوگرد این عدم تطابق، باعث تشدید عوارض بهداشتی آلودگی هوا شده است. به‌منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار، دولتها نیازمند توجه به سیاست‌های بهبود کیفیت هوا و نظارت بر روند دستیابی به اهداف تعیین‌شده هستند.
شهرهای دسته دوم: شهر‌هایی که تا سه سال آینده به سوخت‌های مناسب برای استانداردهای آلایندگی یورو ۴ دسترسی خواهند داشت (مانند سوخت دیزلی با محتوای گوگرد کمتر از ppm ۵۰) و متعهد هستند تا سه سال آینده امکان خرید اتوبوس‌های جدید با موتور یورو ۳، موتور یورو ۴ و موتور یورو ۵ با فیلتر دوده را فراهم نمایند و برای دستیابی به مرحله شهرهای دسته اول و استفاده از تکنولوژی کاهش دوده برنامه زمانبندی هدفمندی تنظیم نمایند.
شهرهای دسته سوم: شهر‌هایی که تا ۳ سال آینده انتظار نمیرود به وضعیت شهرهای دسته دوم دست یابند (مانند شهر‌هایی با سوخت دیزلی با محتوای گوگرد بیشتر از ppm ۵۰) و متعهد هستند تا ۳ سال آینده برنامه زمانبندی برای رسیدن به مرحله شهرهای دسته اول را تنظیم نمایند.
مدیر واحد پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه تصریح کرد: کمتر از ۲۰ درصد اتوبوس‌هایی که در سراسر دنیا به فروش می‌رسند در دسته بندی خودروهای بدون دوده قرار می‌گیرند و سایر اتوبوس‌ها مجهز به موتور دیزلی بدون فیلتر دوده هستند. تکنولوژی قدیمی مربوط به موتور دیزلی مقادیر بسیار قابل توجهی از کربن سیاه یا دوده را منتشر می‌کند که جزو خطرناکترین آلاینده‌ها به شمار میرود و حاوی اثرات زیان بار بسیاری بر سلامت انسان است. همچنین کربن سیاه یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار در تغییرات اقلیمی کره زمین و گرمایش جهانی به شمار می‌آید. بهترین اتوبوس‌ها با فن آوری موتور بدون دوده امروزه قادر به کاهش انتشارات دوده تا بیش از ۹۹ درصد هستند.
سیر تحول کنترل انتشار کربن سیاه برای ناوگان اتوبوس شهری در اروپا
شهبازی در ادامه گفت: ۴ شرکت از بزرگترین تولیدکنندگان اتوبوس و موتور جهان به منظور مقابله با تغییرات اقلیم و آلودگی هوا در سپتامبر سال ۲۰۱۷ متعهد شدند تا امکانات خرید اتوبوس‌های مجهز به تکنولوژی‌های کم انتشار را در شهرهای با جمعیت بالا فراهم کنند.
شرکت‌های ولوو (Volvo)، اسکانیا (Scania)، کامینز (Cummins) و بی وایدی (BYD) تضمین کردند که امکانات خرید اتوبوس‌ها با تکنولوژی کاهش دوده در ۲۰ کلانشهر از ابتدای سال ۲۰۱۸ عرضه خواهند شد. هرکدام از سازندگان مشخصات کامل مربوط به نمونه کار‌های با تکنولوژی کاهش دوده در دسترس در هر کدام از شهرهای درنظر گرفته شده را در وبسایت خود قرار خواهند داد و تعداد اتوبوس با فن آوری کاهش دوده که در هر سال به فروش می‌رسد را برای اطلاع عموم گزارش خواهند کرد.
به گفته فرماندار سانتیاگو، “در این شهر طی ۳ دهه گذشته، آلودگی هوا یکی از چالش برانگیزترین مسائل زیست محیطی بوده است و اتوبوس‌ها منبع اصلی تولید ذرات معلق و اکسید‌های نیتروژن در سطح شهر محسوب می‌شوند. سانتیاگو اولین شهر در کل کشور است که به استفاده از تکنولوژی کاهش دوده در ناوگان اتوبوسرانی متعهد شده است. ولی موفقیت در دستیابی به هوای پاک تنها زمانی صورت می‌پذیرد که بخش خصوصی با ما در تحقق این هدف همکاری نماید. من از دیدن تعهدات مربوط به صنعت جهانی اتوبوس برای عرضه اتوبوس‌های پاکتر با فن آوری‌های جدیدتر به شهرمان بسیار خوشحالم و مطمئن هستم اجرای این تعهدات در کنار عملکرد ما برای کاهش انتشار کربن، در آیند‌های بسیار نزدیک به تردد اتوبوس‌های بسیار آلوده در خیابان‌های مان پایان خواهد داد. “
به گفته معاون اجرایی C۴۰، مارک واتز، “من از تعهد سازندگان برجسته اتوبوس برای ترویج فنآوری موتورهای پاکتر و ایمن برای میلیون‌ها نفر از شهروندان به ویژه در کشورهای نیمکره جنوبی استقبال می‌کنم. این یکی دیگر از نمونه‌هایی است که مقامات شهری و بخش خصوصی با هم در مقابله با یکی از ضروری‌ترین چالش‌ها که با آن مواجه هستیم همکاری میکنند.
به گفته اریک سلهیم، معاون اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد: آلودگی هوا یکی از بحث برانگیزترین مسائل زیست محیطی است که سلامتی میلیون‌ها نفر از مردم را به ویژه ساکنین شهرهای در حال رشد را تحت تأثیر قرار میدهد. این توافق بین برخی از سازندگان پیشتاز اتوبوس در دنیا و بزرگترین شهرها در جهان نمونه‌ای از رویکرد پیشرونده در همکاری‌های بخش خصوص و دولتی است. سرمایه گذاری در تکنولوژی و تولیداتی که بر زندگی مردم و محیط زیست تأثیرات سازند‌های داشته باشند، نه تنها برای سیاره زمین بلکه برای تجارت نیز تأثیرات مثبتی در برخواهد داشت.
آلودگی صوتی شهرهای بزرگ کشور ۲۰برابر حد مجاز
آلودگی صوتی از جمله معضلات زیست محیطی است که کمتر به آن توجه می‌شود. باید در نظر داشت که این معضل زیست محیطی نیز همچون آلودگی هوا اثرات مخربی بر سلامت انسان دارد و می‌تواند سبب افت شنوایی و افزایش فشار خون شود.
به گزارش ایسنا،صوت بر اثر ارتعاش مولکول‌های هوا به وجود می‌آید و امواج آن به صورت طولی در هوا منتشر می‌شود. این اصوات بر اساس محل زندگی هر فرد و نوع شهری که در آن است دارای استانداردهای معینی است که در شهرهای بزرگ ایران این میزان ۲۰ برابر حد مجاز است.
صدای اطراف ما اگر از حد استاندارد بالاتر رود آلودگی صوتی نامیده می شود. در واقع آلودگی صوتی به صدایی که تراز خوبی نیز نداشته باشد هم اطلاق می شود. روزانه بسیاری از افراد جامعه در محیط کار و محیط اجتماعی خود آلودگی صوتی تولید میکنند و بیشترین میزان این آلودگی مربوط به صدای ترافیک است که وسایل نقلیه زمینی و هوایی ایجاد میکنند. قابل توجه است که موتور سیکلت‌ها بیشترین میزان آلودگی صوتی را در وسایل نقلیه زمینی به خود اختصاص می دهند. موضوع آلودگی صوتی یکی از مسائلی است که کمتر به آن پرداخته می‌شود و تنها دلیلی این کم‌توجهی این است که باعث مرگ کسی نمی‌شود ولی عوارض روانی و جسمی زیادی را برای افراد جامعه ایجاد می‌کند.
بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران حدود ۲۴ درصد از مردم در جامعه ما از مشکلات روانی که نیاز به درمان دارد، رنج می برند و باید توجه داشت که آلودگی صوتی عوارضی همچون سقط جنین، افزایش فشار خون، سکته قلبی، افت شنوایی و کاهش راندمان کار را به همراه دارد.
همچنین بر اساس این گزارش در شورای شهر مصوبه‌ای مطرح شده بود و طرح جامع آلودگی صوتی به تصویب رسید و در شهرهای بزرگ کشور اجرایی شود. مهمترین بخش‌های این طرح شامل کاهش صدای موتور در معاینه فنی خودروها و وسایل نقلیه سنگین و توجه به استانداردها در ساختمان‌سازی است.
سر و صدا یک مسئله ذهنی است و هر فرد سطح تحمل متفاوتی نسبت به صدا دارد. آلودگی صوتی نیز موضوعی زیست محیطی است که به‌عنوان معضلی در محل‌های کار شناخته می‌شود همچنین صدای خیلی زیاد می‌تواند موجب افت موقت یا دائم شنوایی شود. از مضرات دیگر صوت بلند کاهش دقت در کار و افزایش واکنش فرد در مواردی از قبیل رانندگی است.
چگونگی کارکرد دستگاه تصفیه هوا و مزایای آن
بسیاری از مردم فکر می کنند که با خرید دستگاه تصفیه هوا اختیار تام دارند تا کمتر به امور نظافت بپردازند چراکه این دستگاه تمامی بو‌های نامطبوع را از بین می‌برد! این دیدگاه اشتباه است! دستگاه تصفیه هوا مجهز به فیلترهای مختلف می باشد که می‌تواند بوهایی که ناشی از ذرات سنگین کربن است را از بین ببرد اما بهترین راه برای از بین بردن بو در داخل منازل، دور کردن منبع بو است و آنگاه دستگاه تصفیه هوا می‌تواند اثرات بو‌های نامطبوع را نیز از بین ببرد.
باید بدانیم فیلترهای موجود در دستگاه های تصفیه هوا کاملاً برای حذف ذرات معلق موجود در هوا، گرد و غبار، دود و….. موثر می باشند.این فیلترها دارای انواع مختلفی هستند و هرکدام ، کار مخصوصی را انجام می‌دهند.
مثلا پیش‌فیلتر در جذب ذرات از قبیل پرز فرش و پرده، مو و پر حیوانات و گردوخاک هوا موثر است. همچنین فیلتر پلاسما کار جذب الکتریکی ذرات آلرژی‌زا و دوده هوا با استفاده از تکنولوژی نانو، فیلتر کربن کار جذب بوها و گازهای سمی از قبیل بوی سیگار و مونواکسیدکربن، فیلتر هپا کار جذب کلیه ذرات معلق آلرژی‌زا تا 0/1 میکرون و آلایندههای مضر هوا از قبیل ویروس‌ها، باکتری‌ها، گرده‌های حساسیت‌زای گیاهان، مو و پر حیوانات تا 99درصد و لامپ یو وی کار ازبین‌بردن ویروس‌ها (آنفلوآنزای خوکی) و باکتری‌های هوازی و استریل هوای خروجی را انجام می‌دهند.(البته این فیلترها در زمان مناسب باید تعویض گردند.)
نگاهی به فناوری‌های روز برای مقابله با آلودگی هوا
هوا وقتی آلوده در نظر گرفته می‌شود که برای مدت زمانی نسبتا طولانی حاوی غلظت بالایی از یک سری مواد خاص باشد تا جایی که اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان و دید جوی بگذارد. جو مستعد آن است تا از طریق فرآیندهای طبیعی و همچنین فعالیت‌های انسانی آلوده شود. برخی پدیده‌های طبیعی مانند فوران‌های آتشفشانی و آتش سوزی جنگل‌ها، ممکن است نه تنها اثرات محلی و منطقه‌ای بلکه پیامدهایی را نیز در سطح جهان به همراه داشته باشند. با این وجود، فقط آلودگی ناشی از فعالیت‌های انسانی مثل صنعت و حمل و نقل را می‌توان تحت کنترل درآورد و مهار کرد.
بیشتر آلایندههای هوا از فرآیندهای احتراق نشات می‌گیرند. استفاده فزاینده از سوخت‌های فسیلی که در اوایل قرن نوزدهم و به دنبال وقوع انقلاب صنعتی آغاز شد، شدت و تکرار دوره‌های آلودگی هوا را تشدید کرد. ظهور منابع متحرک آلودگی هوا یعنی وسایل نقلیه بنزینی، تأثیری شگرف در تشدید مشکلات مربوط به کیفیت هوا در شهرها گذاشت.
کنترل آلودگی هوا به مجموعه روش‌های به کار رفته در کاهش یا حذف انتشار موادی که ممکن است به محیط زیست و سلامت انسان آسیب بزند، اطلاق می‌شود.
تمرکز اصلی تلاش‌ها برای مهار آلودگی هوا در کشورهای صنعتی همواره بر محافظت از کیفیت هوا در محیط یا فضای باز بوده است. این کار شامل کنترل تعدادی از آلایندههای معیار خاص است که در ایجاد دود در شهر و بروز بیماری‌های مزمن بین مردم دست دارند.
آلایندههای معیار شامل ذرات معلق، مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی‌اکسید نیتروژن، اُزُن و سرب هستند. از اواخر قرن بیستم، اثرات خطرناک گروه دیگری از آلایندههای هوا موسوم به “ذرات سمی هوا” نیز محرز شد. بیشتر ذرات سمی هوا مواد شیمیایی آلی شامل مولکول‌های حاوی کربن، هیدروژن و سایر اتم‌ها هستند.
بدون تردید، بهترین راه برای محافظت از کیفیت هوا کاهش انتشار این آلاینده‌ها با روی آوردن به سوخت‌ها و فرآیندهای پاک تر و یا استفاده از سیستم کنترل انتشار در خودروها و دیگر منابع متحرک آلودگی هوا است. اما آلاینده‌هایی که به این روش از بین نمی‌روند، باید توسط دستگاه‌های تمیز کننده هوای مناسب به محض تولید و پیش از ورود به جو، جمع‌آوری شده و یا به دام انداخته شوند.
ذرات معلق را می‌توان با استفاده از طیف گوناگونی از فرآیندهای فیزیکی از جریان هوای آلوده خارج کرد. از جمله فناوری‌های مرسومی که در دنیا برای جمع آوری این ذرات ریز مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به سیکلون‌ها، اسکرابرها، رسوب دهنده های الکترواستاتیکی و فیلترهای کیسه‌ای اشاره کرد. پس از جمع آوری، این ذرات به یکدیگر چسبیده و توده‌هایی را تشکیل می‌دهند که به راحتی می توان آن را از دستگاه مربوطه جدا و معمولاً در محل‌های دفن زباله دفع کرد.
پروژه مهار آلودگی هوا در نقاط مختلف جهان متفاوت است و بنابراین سیستم‌های کنترلی باید با توجه به شرایط و مولفه‌های موجود طراحی شوند. در یک شِمای کلی، سیکلون‌ها اغلب برای کنترل انتشار گرد و غبار صنعتی و به عنوان پیش تمیز کننده برای دیگر دستگاه‌های جمع آوری ذرات معلق، مورد استفاده قرار می‌گیرند. از اسکرابرهای مرطوب نیز معمولا در کنترل گرد و غبارهای قابل اشتعال یا انفجار و مه ایجاد شده ناشی از پردازش‌های صنعتی و شیمیایی و سوزاندن پسماندهای خطرناک، استفاده می‌شود. رسوب دهنده‌های الکترواستاتیکی و فیلترهای کیسه‌ای نیز اغلب در نیروگاه‌ها به کار گرفته می‌شوند.
(Cyclones) سیکلون‌ها
سیکلون از طریق عبور دادن جریان هوای آلوده از مسیری مارپیچ در داخل یک محفظه استوانه‌ای، ذرات ریز و معلق را از آن جدا می‌کند. هوای آلوده در جهت مماس با دیوار خارجی دستگاه وارد این محفظه می‌شود و با چرخیدن در داخل آن گردباد ایجاد می‌کند. ذرات معلق بزرگتر به خاطر اینرسی بیشتر به بیرون گردباد و به سمت دیواره محفظه رانده می‌شوند. اصطکاک با سطح دیوار از سرعت حرکت این ذرات کاسته و آنها را به درون یک غبارگیر مخروطی شکل در بخش تحتانی سیکلون می‌کشاند. در ادامه، هوای تمیز در یک مارپیچ باریک‌تر در دل یک سیلندر داخلی به سمت بالا حرکت کرده و از یک خروجی در بالای صفحه بیرون می‌آید. ذرات گرد و غبار جمع شده به صورت دوره‌ای از داخل قیف خارج و دفع می‌شوند.
کارکرد سیکلون‌ها در از بین بردن ذرات آلاینده نسبتاً درشت است. این دستگاه‌ها می‌توانند ذرات بزرگتر از حدود ۲۰ میکرومتر را با راندمان نود درصدی از بین ببرند. اما این فناوری به تنهایی برای دستیابی به استانداردهای دقیق کیفیت هوا کافی نیست و معمولا از آن به عنوان یک پیش تمیز کننده استفاده می‌شود و در مرحله بعد تجهیزات کارآمدتر چون رسوب دهنده‌های الکترواستاتیکی وفیلترهای کیسه‌ای به کار گرفته می‌شوند.
(Scrubbers) اسکرابرها
اسکرابرهای مرطوب با اسپری مستقیم آب یا یک مایع دیگر، ذرات معلق را به دام می‌اندازند. یک اسکرابر در واقع با ایجاد برخورد میان ذرات معلق و قطرات بی‌شمار ریز در اسپری، این ذرات را از جریان هوای کثیف می‌شوید.
انواع بسیار گوناگونی از اسکرابرهای مرطوب وجود دارد که یا به صورت تجاری موجود می باشند و یا قابل سفارش هستند. در حالی که همه ی اسکرابرهای مرطوب تا حدودی شبیه هم هستند، روش‌های مختلفی برای استفاده از مایع برای جمع آوری ذرات وجود دارد. اسکرابرهای مرطوب معمولا طبق روشی که باعث تماس گاز و مایع می‌شود، طبقه بندی می‌شوند که از آن جمله می‌توان به برج‌های اسپری، اسکرابرهای بستر آکنده، اتوماتیک، ونتوری، تراکمی و شارژی اشاره کرد.
ابزار غالب برای گیر انداختن ذرات معلق در اغلب اسکرابرهای مرطوب، نهفتگی لختی ذرات معلق بر روی قطرات مایع می‌باشد. انتشار براونی نیز به جمع آوری ذرات می‌انجامد اما تأثیرات آن فقط برای ذرات با قطر تقریباً ۰.۱ میکرومتر یا کمتر، قابل توجه است. جداسازی مستقیم، مکانیسم جمع آوری دیگر اسکرابر می باشد. مکانیسم‌های جمع آوری کم‌اهمیت تر اسکرابر، از گرانش، الکترواستاتیک و چگالش استفاده میکنند.
(Electrostatic precipitators) رسوب‌دهنده‌های الکترواستاتیکی
رسوب‌دهی الکترواستاتیک یک روش مرسوم در از بین بردن ذرات ریز موجود در جریان هوا است. در یک رسوب‌دهنده الکترواستاتیکی، ذرات معلق موجود در هوا پس از ورود به دستگاه از لحاظ الکتریکی باردار می‌شوند و سپس از طریق یک میدان الکتریکی حذف می‌شوند. دستگاه رسوب‌دهی شامل حایل و دیواره‌هایی برای توزیع جریان هوا، صفحات جاذب و الکترود تخلیه، یک سامانه گرد و غبارگیری و قیف‌هایی برای جمع آوری است. ولتاژی بالا از جریان مستقیم در حدود ۱۰۰۰۰۰ ولت، برای شارژ ذرات به الکترودهای تخلیه وارد می‌شود. این الکترودها سپس به صفحات جاذبی که بار مخالف دارند، جذب شده و بر روی آنها به دام می‌افتند.
ذراتی که به صفحات جاذب می‌چسبند به صورت دوره‌ای با لرزاندن یا ضربه زدن به صفحات که معمولا با یک لایه ۶ میلی‌متری از گرد و غبار پوشیده می‌شوند، از بین می‌روند. این ذرات خارج شده در قیفی در بخش تحتانی دستگاه جمع آوری و از آن برای دفع تخلیه می‌شوند. یک رسوب‌دهنده الکترواستاتیک می تواند ذراتی به اندازه ۱ میکرومتر را با راندمان بالای ۹۹ درصد از بین ببرد.
(Baghouse filters) فیلترهای کیسه‌ای
یکی از کارآمدترین دستگاه‌ها برای از بین بردن ذرات معلق موجود در هوا، فیلترهای کیسه‌ای هستند. یک فیلتر کیسه‌ای معمولی شامل تعدادی کیسه باریک و آویخته است که هرکدام چیزی در حدود ۲۵ سانتی‌متر قطر دارند. هوای آلوده از طریق فن‌هایی در پایین محوطه بزرگی که این کیسه‌ها در آن قرار گرفته‌اند به سمت بالا فرستاده می‌شود. ذرات معلق در کیسه‌های فیلتر به دام می‌افتند در حالی که هوای تمیز از داخل کیسه‌ها عبور کرده و از بالای فیلتر خارج می‌شود.
یک فیلتر کیسه‌ای گرد و غبار می‌تواند نزدیک به ۱۰۰ درصد ذراتی به کوچکی یک میکرومتر و بخش عمده‌ای از ذرات ۰.۰۱میکرومتری را از بین ببرد
برای افزایش عمر مفید فیلترهای کیسه‌ای، هوایی که قرار است تصفیه شود باید قبل از ورود به دستگاه، معمولا تا دمای کمتر از ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد خنک شود.
فیلترهای کیسه‌ای در پایان کار با جداسازی لایه اضافی گرد و غبار، تمیز می‌شوند. این کار به چندین روش مختلف چون تکان دادن مکانیکی کیسه‌ها و یا معکوس کردن جریان هوا انجام می‌شود. گرد و غبار جمع‌آوری شده از فیلترها سپس به قیفی که در بخش تحتانی دستگاه تعبیه شده منتقل شده که از آن‌جا برای دفع برده می‌شوند.
آلودگی هوا این روزها به بلای جان بیشتر شهروندان ایرانی و به ویژه پایتخت نشینان تبدیل شده است. خوب است تا این بار با روی آوردن به فناوری‌های روز خود را برای مقابله با این معضل همیشگی تجهیز کنیم.
کشورهای دنیا برای مقابله با آلودگی هوا از چه فناوری‌هایی استفاده میکنند؟
این روزها که بیشتر کشورها و شهرهای بزرگ صنعتی درگیر آلودگی هوا هستند، فناوری‌های نوینی برای مقابله با این پدیده و داشتن هوایی تمیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، فاطمه صائبی صفت- در سال‌های اخیر شهرهای بسیاری عنوان آلوده‌ترین مکان‌های دنیا را به خود اختصاص دادند، اما این شهرها در گذر زمان تغییر کردند. در قرن بیستم، لندن به دلیل دود‌های ناشی از مصرف ذغال سنگ به یکی از شهرهای آلوده جهان تبدیل شد، اما بعدا ترافیک سنگین در لس‌آنجلس این شهر را در دود‌های اگزوز بنزینی غرق کرد.
در قرن بیست و یکم، در اکثر اوقات پکن به دلیل وجود ذرات ریز داخل هوا این عنوان را به خود اختصاص داد، ولی هم‌اکنون دهلی و چندین شهر دیگر آلوده‌ترین شهرهای جهان شدهاند. چنانچه در لیست ۲۰ شهر آلوده جهان با عنوان ، چهارده مورد آنها فقط از کشور هند هستندWHO
اما جالب اینجاست که کیفیت هوا برای «اقتصاد‌های نوظهور» یا شهرهای نوظهور مشکل به حساب نمی‌آید، بلکه این مشکلی است که روی مردم آنها تاثیر می‌گذارد. ۹ نفر از ۱۰ نفر جمعیت جهانی در مکانی زندگی میکنند که کیفیت هوای آنها غیراستاندارد است و به طور کلی یک چهارم مرگ و میر در دنیا را مرگ و میر ناشی از هوای آلوده تشکیل میدهد.
در همین راستا برخی محققان دست به ساخت نوآوری‌ها یا فناوری‌هایی زده‌اند که در برنامه‌ریزی‌های شهری، زیرساخت‌های حمل و نقل و راهکار‌های مبارزه با آلایندههای هوا به کار می‌روند که در ادامه به چند مورد از جالب‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
نقاشی‌های روی دیوار
معمولا نقاشی‌های روی دیوار یا کار‌های هنری خیابانی به خراب کردن محیط‌های شهری مشهور شدهاند، اما مکزیکوسیتی دست به یک ابتکار جالب زده است. در این شهر یک نقاشی به ارتفاع ۳۵ متر روی یک ساختمان کشیده شده است که هوای اطرافش را تمیز می‌کند.
در واقع در این نقاشی از رنگی با عنوان استفاده شده است که با استفاده از فرآیندی مشابه فتوسنتز از واکنش‌های شیمیایی برای تمیز کردن هوا بهره می‌برد. زمانی که خورشید روی این نقاشی دیواری می‌تابد، مواد شیمیایی موجود در رنگ از هوای اطراف اکسیژن تولید می‌کند.
بعد از این نقاشی، چندین نقاشی دیگر نیز روی ساختمان‌های این شهر کشیده شد و ارزیابی می‌شود که این نقاشی‌ها سالانه دود اگزوز ۶۰ هزار خودرو را از بین می‌برند.
ورقه‌های روی ساختمان‌ها
اکولاجیک استودیو، لابراتوار طراحی و معماری شهری محصول جالبی را به بازار عرضه کرده است که فوتو. سینت. اتیکا نام دارد و در واقع تکه ورقه پلاستیکی فوق‌العاده بزرگی است که روی ساختمان را می‌پوشانند و هوای اطرافش را تمیز می‌کند. این ورقه از لوله‌های ورید مانندی پر شده از مایعی تشکیل شده است که از یک نوع ریزجلبک برای توالی کربن استفاده می‌کند.
سازندگان ادعا میکنند که این ورقه‌های اعجاب‌انگیز روزانه یک کیلوگرم دی‌اکسید کربن را از هوا می‌گیرد و این میزان تقریبا میزان دی‌اکسیدی است که ۲۰ درخت بزرگ می‌گیرند و هوا را تصفیه میکنند. این ورقه نخستین بار از یک ساختمان در دابلین آویزان شد و به صورت موفقیت‌آمیزی هوای اطرافش را تمیز کرد.
تپه اسفنجی
ایتالیا برای تصفیه هوای آلوده‌اش دست به ابتکار جالبی زده است. در شهر تورین این کشور یک تپه اسفنجی ساخته شده است که نزدیک به هزار تن دی‌اکسید کربن این شهر را می‌بلعد. در واقع، محققان از توانایی طبیعی خاک برای تمیزکردن هوا استفاده میکنند. این تپه ۹۰ متری، کربن را به زیرزمین می‌کشاند و باعث می‌شود ایتالیا که یکی ازآلوده‌ترین مناطق اروپا به شمار میرود، تمیز شود.
بسیاری از شهرها از جمله لندن در حال راه‌اندازی مناطقی با انتشار کمترین میزان دی‌اکسید کربن هستند و برای این کار تردد خودروهای بنزینی را در مناطقی با آلودگی بالا ممنوع میکنند. آمستردام در سوئد یکی از این شهرهاست که اقدام به اجرای طرح هوای پاک کرده و تا سال ۲۰۳۰ خودرو و موتور سیکلت دیزلی و بنزینی را ممنوع و به جای آن وسایل نقلیه برقی را راهی خیابان‌ها می‌کند. برای این کار نیز راهکار جالبی دارد و یک جاده هوشمند با نام الکرئون ساخته است که خاصیت شارژ کردن دارد و دارای دو مسیر ریلی است که در هر کدام از آنها یک بازوی متحرک روی وسیله نقلیه قرار می‌گیرد و آن را در حین حرکت شارژ می‌کند.
برگ‌های زیست خورشیدی
همه ما قدرت درختان را برای تمیزکردن هوا می‌دانیم، اما کاشت آنها و انتظار برای بزرگ شدنشان نه تنها به زمان، بلکه به فضا نیز نیاز دارد. محققان امپریال کالج لندن، استارتاپ زیست فناوری، در همین راستا توانسته‌اند قدرت تمیز کردن هوا توسط درختان را در یک بسته کوچکتر و به اندازه برگ کاهش دهند. این برگ بیوسولار نام دارد.
این برگ‌های مصنوعی با استفاده از قدرت جلبک‌ها، کار ۱۰۰ درخت را انجام می‌دهند، اما در یک مساحت بسیار کم. کاشی‌ها و آجر‌هایی با این گیاهان میکروسکوپی تشکیل شده از ریزجلبک‌ها و فیتوپلانکتون‌ها ساخته شدهاند که می‌توانند روی پشت بام نصب شوند و به طور طبیعی هوای اطراف را پاک کنند.
برج تصفیه هوا
در چین یک برج با ارتفاع ۱۰۰ متر ساخته شده است که تا شعاع ۱۰ کیلومتری خود هوا را تمیز می‌کند. این برج هوا را به درون خود می‌کشد و آن را به سمت گلخانه‌های زیر زمینی هدایت می‌کند. در این گلخانه‌ها هوای آلوده گرم می‌شود و دوباره به سمت بالا هدایت می‌شود و از درون فیلترهای بزرگی رد می‌شود تا ذرات معلق و آلوده آن را فیلتر کند. سطح ذرات معلق هنگام عبور از برج تا ۱۵ درصد کاهش می‌یابد.
تصفیه کننده هوای ماشین
مطالعات نشان میدهد که رانندگان بیشتر از عابران پیاده و دوچرخه‌سوار‌ها در معرض آلودگی هوا هستند. تنفس در سطح خطرناک دی‌اکسید نیتروژن می‌تواند ابتلای رانندگان را به مشکلات ریوی افزایش میدهد.
در همین راستا یک استارتاپ لندنی یک دستگاه طراحی کرده است که پشت سر راننده قرار می‌گیرد و با انجام واکنش‌های شیمیایی، دی‌اکسید نیتروژن داخل خودرو را جذب می‌کند و مانع رسیدن آن به راننده می‌شود. این شرکت ادعا می‌کند که دستگاه مورد نظر تا ۹۵ درصد میزان دی‌اکسید نیتروژن را در داخل خودرو کاهش میدهد.